Er zijn momenteel in Nederland best veel docenten zoals ik: Nederlanders die zelf Chinees hebben gestudeerd en het nu als docent aanleren aan anderen. Vaak wordt dit vreemd gevonden; mensen verwachten eigenlijk een Chinees voor de klas. Waarom?
Ik denk dat het voordelen en nadelen heeft om als niet-Chinees de Chinese taal en cultuur te onderwijzen. In deze blogpost ga ik één voordeel en één nadeel verder belichten. Ik hoop dat andere docenten Chinees door het lezen van deze blogpost dit voordeel extra kunnen uitbuiten en het nadeel misschien kunnen compenseren.
Het voordeel
Een niet-Chinees die lesgeeft aan niet-Chinezen heeft als voordeel dat hij of zij weet waar de knelpunten liggen bij het leren van de taal. Ook weet hij of zij hoe het is Chinese karakters en Chinese klanken te leren en op welke manier dat het best kan.
In mijn lessen probeer ik vaak de manier van leren met leerlingen te bespreken. Uiteraard besteed ik extra aandacht aan knelpunten: woorden of grammaticale constructies die niet hetzelfde werken als in het Nederlands. Zo'n heldere uitleg vinden de leerlingen erg prettig.
In mijn lessen probeer ik dit voordeel zo veel mogelijk uit te buiten, vooral bij het leren van karakters. In de eerste lessen vraag ik leerlingen hoe ze die karakters leren en moedig ik ze aan elkaar tips te geven. In latere jaren kom ik hier regelmatig op terug. Ook apps of online woordenboeken betrek ik hierbij. Ik heb zelf tijdens mijn studietijd veel ezelsbruggetjes bedacht om karakters te onthouden. Soms geef ik leerlingen dan ook de opdracht om ezelsbruggetjes te bedenken en uit te wisselen. Dit heeft mij bij de getallen nu ezelsbruggetjes opgeleverd bij elk karakter!
Mijn eigen ezelsbruggetjes gooi ik ook steeds vaker de klas in. Een taxi is een uit-huur-auto en papa kan met een bijl overweg. Leerlingen pikken deze ezelsbruggetjes soms goed op en kunnen dan het karakter beter onthouden. Recent had ik wel een erg grappige: "oudere zus" schrijf je met een "vrouw" en een "boekenkast" (zie afbeelding bovenaan). Het is een IKEA boekenkast met twee plankjes en hij staat op de grond. Waarom heeft een oudere zus een boekenkast? Nou gewoon, omdat een oudere zus al kan lezen en dan heeft ze ook al een paar boeken.
Het nadeel
Als 外国人 is er echter ook een nadeel: soms ontbreekt het je aan taalgevoel om zonder twijfel te zeggen of een formulering van een leerling goed of fout is. Ik merk dat ik steeds vaker meteen uitsluitsel kan geven, omdat ik zo'n formulering van een leerling al eerder gezien heb. Als ik twijfel over een zin die een leerling gemaakt heeft, schrijf ik hem altijd op om hem thuis op te zoeken of om hem met collega's te bespreken. Via Baidu kun je vaak al opzoeken of deze formulering niet zo handig is, of dat hij echt fout is. Vaak vraag ik het ook aan Chinese vrienden of collega's. Het handigst is om een lijst bij te houden met dit soort gevallen met erachter of het nou goed of fout was. Dan kun je bij toekomstige twijfelgevallen zoeken naar soortgelijke zinnen. Gelukkig onthou ik heel goed waar leerlingen vaak de fout in gaan, waardoor ik dat de tweede keer vóór kan zijn. Helaas blijft dit een nadeel voor niet-moedertaalsprekers en zullen er altijd zinnen zijn die je toch weer moet opschrijven en navragen.