Het schrijven van karakters wordt door veel mensen die Chinees leren erg lastig gevonden, misschien wel het lastigste van de hele taal. Het is dus belangrijk dat de docent goed oplet dat hier voldoende aandacht aan besteed wordt. Toen ik pas voor de klas stond, ging ik er eigenlijk van uit dat de leerlingen thuis de karakters zouden leren. Ik gaf dit bijna altijd als huiswerk op. Helaas merkte ik dat dit niet goed werkte en heb ik mijn aanpak veranderd. Daar gaat deze blog over.
In mijn blog van 21 september heb ik beschreven hoe ik de leerlingen laat kennismaken met karakters. Door ze te laten ontdekken dat veel karakters logisch in elkaar zitten, zien ze de karakters minder als rare tekeningen die lastig te onthouden zijn. Als ik de leerlingen vervolgens echt karakters laat leren, zorg ik er voor dat ik er tijdens de les veel aandacht aan besteed.
Karakters oefenen in de les
Tijdens de les kun je de leerlingen de tijd geven om hun karakters te oefenen. Om ervoor te zorgen dat iedereen goed aan het werk gaat, kun je er de volgende oefening aan verbinden. Eerst laat je ze elk karakter dat ze moeten leren vijf keer schrijven. Als ze daarmee klaar zijn, wisselen ze hun schrift met hun buurman of buurvrouw en omcirkelen ze het karakter dat ze het best gelukt vinden. Ook kun je ze vragen om een tip voor de ander op te schrijven. Door deze oefening zullen de leerlingen beter hun best doen, omdat ze weten dat iemand hun karakters kritisch gaat bekijken. Bovendien krijgen ze de kans om ook eens te zien hoe hun medeleerlingen karakters schrijven. Dit kan ervoor zorgen dat ze zelf netter gaan schrijven. Ook worden de leerlingen gedwongen goed naar de karakters te kijken en verbeterpunten aan te wijzen (in de vorm van een tip). Deze tip kunnen ze dan zelf ook weer toepassen als dat nodig is. Let er wel op dat de tips concreet zijn en vraag aan de leerlingen of ze die tip nuttig vinden. Tips als: “je moet mooier schrijven” moeten van mij vaak preciezer uitgelegd worden.
Spelletjes
Spelletjes doen met karakters kan ook. Als een klas karakters had moeten leren, kies ik er soms voor om één leerling een karakter op het bord te laten schrijven. De rest van de klas mag dan raden welk karakter het wordt. Het karakter hoeft dan zelfs nog niet helemaal af te zijn voordat het geraden wordt. Degene die het raadt, mag dan het volgende karakter opschrijven. Dit gaat zo door, totdat alle geleerde karakters geweest zijn.
Dit spel is ook moeilijker te maken. Deze moeilijkere versie gebruik ik vaak als herhaling. Dan vraag ik één leerling aan het bureau en een tweede aan het bord. De leerling aan het bureau probeert de leerling aan het bord uit te leggen hoe hij of zij het karakter moet schrijven. Dit mag streepje voor streepje gebeuren, maar ze mogen er ook voor kiezen hele radicalen te noemen. De rest van klas mag dan weer raden welk karakter het wordt. Als het geraden is, draaien we door. Degene die het geraden had, mag het karakter beschrijven; en degene die het karakter beschreef, mag nu op het bord schrijven.
Karakters als huiswerk
Als je tijdens de les te weinig tijd hebt om telkens tijd te geven om karakters te oefenen, kun je er ook voor kiezen om de karakters als huiswerk te laten maken. Vooral bij beginnende leerlingen zou ik niet aanraden om te zeggen “Deze karakters moet je volgende week kennen”, maar ik zou de karakters schriftelijk laten inleveren. Dan weet je zeker dat iedereen ze geoefend heeft. Bij bovenbouwklassen is dit waarschijnlijk niet zo nodig, maar voor de onderbouwklassen kan het zeer nuttig zijn. Momenteel vervang ik voor een docent die deze methode altijd toepast en die de leerlingen een apart netschrift laat bijhouden. In dit netschrift schrijven de leerlingen alle karakters die ze als huiswerk moeten schrijven. Aan het eind van elk semester wordt dit schrift beoordeeld. Dit cijfer telt één keer mee. Met deze methode zorg je er als docent voor dat de leerlingen de karakters schrijven, dat ze dat netjes doen en dat ze een goed cijfer krijgen als ze inzet tonen. Als ze een slecht cijfer voor hun toets hebben gehaald, kunnen ze door dit netschrift toch een wat hoger cijfer op hun rapport krijgen.
Karakter oefenbladen
Bij de meeste methoden Chinees staat in het boek of werkboek aangegeven hoe karakters geschreven moeten worden en vaak is er ook ruimte om dit te oefenen. Als je, zoals ik, vaak gebruik maakt van eigen materiaal en zonder methode werkt, moet je dit op een andere manier doen. Je kunt ervoor kiezen de karakters in de les met de leerlingen samen te schrijven. Het nadeel daarvan is dat leerlingen het verkeerd kunnen overnemen en het dan verkeerd leren. Bovendien weten de leerlingen de streepjesvolgorde dan niet. Er is discussie mogelijk of leerlingen die streepjesvolgorde moeten weten of niet, maar ik raad mijn leerlingen dit wel altijd aan. Met die streepjesvolgorde schrijf je karakters namelijk altijd op dezelfde manier. Daardoor kun je ze beter onthouden en kun je geen of weinig streepjes vergeten. Vaak zorgt het er ook voor dat het karakter mooi in proportie is.
Om ervoor te zorgen dat de leerlingen de karakters goed kunnen leren met de juiste streepjesvolgorde gebruik ik zelfgemaakte karakter oefenbladen. Eerst gebruikte ik oefenbladen waar de streepjesvolgorde heel duidelijk met nummertjes op staat, zoals in de bovenste afbeelding met de karakters 荷，兰，人 en 谢. Dit vonden de leerlingen handig, maar ze vonden het vervelend dat ze niet op hetzelfde blad kunnen oefenen. Daarom ben ik overgestapt op bladen waar veel hokjes op staan waar de leerlingen in kunnen oefenen met schrijven. Een voorbeeld hiervan staat in de afbeelding hiernaast, met de karakters 身，体，头 en 手. De grijze streepjes binnen het hokje zijn een extra hulpmiddel om het karakter mooi in het midden te krijgen. Als ik dit blad gebruik, laat ik de leerlingen wel altijd in de les zeggen welke karakters het zijn. Ik laat hen het pinyin en de vertaling erbij zetten. Je kunt er ook voor kiezen om het pinyin en de vertaling al meteen erbij te voegen, maar dat gaat dan weer ten koste van hokjes om in te oefenen.
Tegenwoordig heb ik altijd een aantal lege karakter oefenbladen bij me, waar ik dan vóór elke les de karakters in schrijf. Tot nu toe vind ik dat prima werken, maar als ik weer nieuwe ideeën krijg, zal ik die verwerken in een nieuw karakter oefenblad en die zal ik dan ook in een blog met jullie delen!